Nörolojik hastalıklar deyince beyin ve sinir sitemini ilgilendiren hastalıkları kastediyoruz. Bu hastalıkların en bilinenleri olarak felçler (inmeler), Alzheimer hastalığı, Parkinson hastalığı, multipl skleroz, kas ve periferik sinir hastalıkları sayılabilir.
Ülkemizde bilindiği üzere Sağlık Bakanlığı sinovac aşısına kullanım onayı verdi. Sinovac aşısı inaktif (ölü) bir aşı olup, çalışmalarda aşıyla ilgili ciddi bir yan etki bildirilmemiştir. Bu durum nörolojik hastalarda ve immün sistemi baskılayan ilaç kullanan hastalarda sinovac aşısının kullanımı açısından avantaj sağlamaktadır.
İnme ve Covid 19 Aşıları
İnmeler beynin damar tıkanıklığı veya beyin kanaması sonucu aniden ortaya çıkan hastalıklardır. Covid-19 geçirenlerde, genç yaşlarda dahi inmeler ortaya çıkabilmektedir. İnme geçirmiş, özellikle de hareket kabiliyeti azalmış hastalarda enfeksiyonlara yatkınlık artmaktadır. İnme geçiren ve ek hastalıkları olan hastaların ağır Covid-19 hastalığı geçirme riskleri yüksektir. İnme geçirmiş hastaların Covid-19 aşılarını yapılması önemli ve gereklidir.
Alzheimer Hastalığı, Parkinson Hastalığı ve Covid 19 Aşıları
Demansı (bunama) olan hastalarda, özellikle de Alzheimer ve Parkinson hastalıklarının ileri evrelerinde enfeksiyonlara yatkınlık artmaktadır. Ülkemizde yapılmaya başlanan sinovac aşısının Faz II çalışmasında, yaşlı hastalara aşı yapıldığında ciddi yan etkiler ortaya çıkmamıştır. Demans hastalarının Covid 19 geçirme riskine karşı aşı olmaları önerilmektedir.
Multipl Skleroz ve Covid 19 Aşıları
Multipl skleroz hastalığı, genç yaşlarda ortaya çıkan ve özürlülüğe yol açabilen bir hastalık olduğundan nöroloji açısından yakın takip ve tedavi gerektiren bir hastalıktır. Multipl skleroz hastalığının kendisinin ağır Covid 19 hastalığı geçirme riski ile ilişkili olmadığını biliyoruz. Ne var ki hareketi ileri derece kısıtlanmış multipl skleroz hastalarında ve immün sistemi baskılayan bazı ilaç tedavileri alan MS hastalarında daha ağır covid 19 hastalığı geçirme riski kısmen de olsa artmaktadır.
Multipl skleroz hastalarından vücudun savunma hücrelerini uzun süreliğine azaltmayan ilaç kulanan hastaların covid 19 aşılarının hemen yapılmasını öneriyoruz. Bu tedavilere örnek olarak multipl skleroz hastalığında kullanılan enjeksiyon tedavilerini ve birinci basamak tedavide kullanılan hap tedavilerini sayabiliriz. Savunma hücrelerini uzun süre baskılayan (okrelizumab, rituksimab, kladribin, alemtuzumab) tedaviler kullanan hastaların aşılarını ya bu tedavilere başlamadan ya da uygulanacak bir sonraki dozdan 1-2 ay kadar önce yaptırmaları aşının etkinliğini arttıracaktır. Immün sistemi baskılayan tedaviler alan hastalara inaktif aşıların yapılması genel olarak daha güvenli olup canlı aşıların yapılması önerilmez. Vücudun savunma sistemini baskılayan ilaç tedavilerini kullanan hastalarda, aşı yapılması için en doğru zamana hastanın hekimi ile birlikte karar vermesi en doğru yol olacaktır. Covid 19 aşıları immun sistemi baskılayan tedaviler alan hastalarda normal kişilere göre kısmen de olsa daha az koruyucu olabilir fakat hastalık riskindeki azalma göz önüne alındığında aşılanma bu hastalarda da son derece önemli ve gereklidir.
Kas hastalıkları ve Aşılar
Kas gücünü ve bazen de solunum kapasitesini azaltan hastalıkları olan bireylerin Covid 19 aşılarının yapılması önerilmektedir.. Motor nöron hastalığı, miyopati gibi hareket kısıtlılığı yaratan hastaların aşılanması enfeksiyona yatkınlık nedeni ile gereklidir. Vücudun immun sistemlerini baskılayan (kortizon ve azatiyoprin tedavisi gibi) ilaçlar kullanan miyastenia graves ve kas hastalarının da aşılanmasını öneriyoruz. Savunma sistemini baskılayan ilaçlar kullanan hastalarda inaktif aşının kullanılması önceki deneyimlerleri de göz önüne aldığımızda daha güvenli olacaktır.
Covid 19 riski ve Aşılar
Covid 19 ileri yaşta ve risk grubundaki bireylerde ciddi ve ağır bir hastalığa yol açabilir. Ülkemizde onay alan inaktif sinovac aşısının ve diğer aşıların yan etkileri hastalığın kendi risklerine göre çok daha azdır. Nörolojik hastalığı olan bireylerde covid 19 hastalığının yaratacağı riskler göz önüne alındığında aşılanma gereklidir ve bazı durumlar için hayat kurtarıcı olacaktır.
