Emlak Rehberi Bilgilendiriyor: Sıkça karşılaştığımız; Rayiç bedel nedir? Rayiç bedel hesaplama işlemi nasıl yapılır? Rayiç bedel sorgulama nasıl yapılır? Rayiç bedelinin belirlenmesini etkileyen durumlar nelerdir? Sorularını sizler için cevapladık.
Rayiç bedel nedir ?
Arz – Talep dengesine bağlı olarak bir malın sahip olduğu piyasa değerine rayiç bedel denir. Rayiç bedel hesaplama işlemi yapılırken,sözkonusu taşınmaz ile ilgili pek çok değişken göz önüne alınır. Kanunen rayiç bedel ise; satılacak taşınmazların 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu veya 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun hükümlerine göre tespit ve takdir edilen bedeldir.”
Rayiç bedel hesaplama işlemi nasıl yapılır?
Güncel piyasa koşullarına göre belirlenen rayiç bedel değer ve emlak vergisini esas alan değer olmak üzere ikiye ayrılır. Taşınmazın minimum değerinin hesaplandığı ve genelde piyasa değerinin altında olduğu bedele emlak vergisi rayiç bedeli denilmektedir.
Maliye Bakanlığı tarafından valiliklere gönderilen değerlendirme kararı sonrasında, valilik tarafından atanan komisyon rayiç bedeli belirler. Rayiç bedel belirlenirken aynı konum ve özelliklerde bulunan en az 3 adet taşınmazın metrekaresi ve rayiç bedellerinin bilinmesi gerekir. Konut veya binalarda arsa ve arazilerden farklı olarak rayiç bedel hesaplama yapılırken yapının yıpranma payı da eklenir. Yıpranma payı, yapının tamamlandığı tarih ile satış tarihi arasında geçen süre bir yıldan fazla ise yüzde 2 oranında rayiç bedelden düşülür. Alınacak ya da satılacak taşınmazın rayiç bedeli bağlı olduğu belediye tarafından öğrenilebilir. Metrekare başına düşen rayiç bedel, aynı özellikteki 3 evin mali değer toplamının, bu 3 evin metrekare toplamına bölerek emlak rayiç bedeli hesaplama işlemi yapılır. Metrekare başına düşen rayiç bedelini satışı yapılacak evin metrekaresi ile çarparak, evin esas rayiç değeri hesaplanmış olur.
Rayiç bedel hesaplama örneği;
Aynı semtte yer alan brüt metrekareleri 70, 100 ve 110 metrekare olan 3 emsal konutu ele alalım:
70+100+110=280 metrekare toplam alan oluşmakta.
Bu 3 konutun toplam maddi değeri 1.400 bin TL
Bu durumda konut başına düşen rayiç bedel 1.400.000/280=5.000
Rayiç bedeli hesaplanacak konut 100 metrekare olduğu varsayıldığında, 100×5.000= 500.000 TL rayiç bedel hesaplanmış olur.
Rayiç bedelinin belirlenmesini etkileyen durumlar nelerdir?
Satın alacağınız ev ya da arsanın bulunduğu bölgede bulunan sosyal imkanlar (çevrede yer alan hastane, alışveriş merkezi, okul ve toplu taşıma gibi faktörler), taşınmazın merkeze olan uzaklığı, dairenin bulunduğu binanın yaşı, kaçıncı katta olduğu, hangi cepheye baktığı, kaç m2 olduğu, satın almak istediğiniz evin yer aldığı bölgedeki tarihi geçmiş ve doğal güzellikler ile birlikte bölgede yaşamını sürdüren diğer insanların sosyo-ekonomik durumları da puanlama ve rayiç bedeli hesaplama aşamasında etkilidir.
Rayiç bedel sorgulama nasıl yapılır ?
Dairenin, dükkanın veya rayiç bedelini öğrenmek için o gayrimenkulün bağlı olduğu belediyeye veya tapu müdürlüklerine başvurmak yeterlidir. Gayrimenkule ait ada ve parsel bilgilerinden veya ad ve soyada göre emlak beyanlarından bakılarak bulunduğu mahalle, cadde ve sokak bilgilerine göre gayrimenkulün o yılki rayiç bedel ve arsa birim değerini öğrenebilirsiniz.
